BOM üzerinde her bileşen için minimum şu bilgiler yer almalıdır:

• Adet (Qty),
• Referans kodu (RefDes),
• Açıklama (Description).

Örnek format:

R105 – 10kΩ ±1% 0603 SMD Direnç – 1 Adet.

Bu bilgiler eksikse, üretim veya montaj sırasında yanlış bileşen yerleştirme, eksik parça veya hatalı stok yönetimi riski artar. Ayrıca açıklama alanında bileşenin tolerans, güç değeri ve montaj tipi (THT / SMD) bilgileri bulunmalıdır.

Kritik veya sınırlı tedarik zincirine sahip bileşenler için üretici parça numarası (MPN) ve alternatif kalifiye parçalar (cross-references) BOM'da açıkça belirtilmelidir.

Örnek:

• Ana Parça: TI – LM7805CT,
• Eşdeğer: ST – L7805CV (pin uyumlu).

Bu bilgi, tedarik krizi veya stok tükenmesi durumunda üretimin aksamadan devam etmesini sağlar. Ayrıca "approved vendor list (AVL)" üzerinden parça tedarikçileriyle eşleştirme yapılması önerilir. Sertifikalı parçalar için üretici sertifikası (CoC) veya RoHS/REACH uygunluğu not edilmelidir.

BOM'da her bileşen için fiziksel kapsülleme / paket tipi belirtilmelidir (örneğin 0603, SOT-223, QFN-32, DIP-8). Bu bilgi olmadan üretici, doğru footprint veya montaj profili seçimini yapamaz. Ayrıca, paket tipi bilgisi PCB kütüphanesi ve 3D model ile tutarlı olmalıdır. Yanlış paket bilgisi; reflow profili hatalarına, montaj uyumsuzluklarına veya mekanik çakışmalara neden olabilir. Bu nedenle BOM dosyası, CAD kütüphanesiyle otomatik senkronize edilecek şekilde hazırlanmalıdır (örneğin Altium, KiCad, OrCAD BOM export formatları).

Her bileşen için en az bir onaylı veya önerilen üretici (Approved Manufacturer) tanımlanmalıdır. Bu bilgi, BOM dokümanında "Manufacturer" veya "Vendor" sütununda yer almalıdır.

Örneğin:

RefDes - Description - Manufacturer - MPN - Qty U3-3.3V Regülatör-Texas Instruments-LM1117MPX-3.3-1.

Üretici adı, tedarik planlamasında ve kalite standartlarının korunmasında kritik rol oynar. Onaylı üreticiler, AVL (Approved Vendor List) üzerinden kalite geçmişi, sertifikasyon ve teslimat performansına göre belirlenmelidir. Bu bilgi, tedarik zinciri kesintilerinde alternatif üreticiye geçişi kolaylaştırır.

Her kritik bileşen için, en az bir alternatif üretici veya eşdeğer parça numarası (Alternate Part Number – APN) tanımlanmalıdır. Örnek: Texas Instruments LM1117 → ON Semiconductor NCP1117 (eşdeğer pin dizilimi ve çıkış gerilimi). Alternatif parça bilgisi, özellikle uzun tedarik süresi (lead time) veya üretimi durdurulmuş (EOL – End of Life) bileşenlerde önemlidir. Bu bilgiler, BOM'un "Alternate Manufacturer / Alternate P/N" alanında açıkça yer almalıdır. Tedarik departmanı, bu bilgiyi kullanarak üretim kesintisi olmadan alternatif tedarik kanalına geçiş yapabilir.

Alternatif bileşenler yalnızca elektriksel, mekanik ve termal parametre uyumu onaylandıktan sonra BOM'a eklenmelidir. Bu kontrol özellikle şu bileşen grupları için kritiktir:

• Voltaj regülatörleri ve dönüştürücüler (Pin dizilimi ve dropout voltaj farkları, devre stabilitesini etkileyebilir),
• Op-amp'ler ve komparatörler (Bias akımı, offset voltajı veya kazanç bant genişliği farkları sistem performansını değiştirir),
• MOSFET / BJT'ler (RDS(on) ve VGS(th) değerleri, termal limitler ve switching kayıplarını etkiler).

Bu nedenle, her alternatif parça için teknik veri sayfası (datasheet) karşılaştırması yapılmalı ve onay süreci "Engineering Change Request (ECR)" kaydıyla dokümante edilmelidir.

BOM veya üretim dokümanında, programlanabilir her bileşen için ilgili firmware veya konfigürasyon dosyası bilgisi bulunmalıdır. Bu bilgi; cihaz tipi, yazılım sürümü ve dosya adıyla birlikte verilmelidir.

Örnek:

"STM32F103C8T6 – Firmware v1.02 – Dosya: main_v102.hex".

Üretim hattı, bu bilgiyi kullanarak her kartın doğru yazılım sürümüyle programlandığını doğrular. Eksik yazılım tanımı, üretim sonrası fonksiyonel test hatalarına veya sürüm karışıklıklarına neden olabilir. Ayrıca, yazılım sürüm bilgisi etiketleme veya üretim veri tabanına (MES) da işlenmelidir.

Her programlanabilir bileşen için, programlama yöntemi, dosya formatı ve kullanılan programlayıcı cihaz açıkça belirtilmelidir. Bu bilgiler genellikle "Programming Notes" veya "Production Instruction" dokümanında yer alır.

Örnek format:

"Yöntem: JTAG – Programlayıcı: ST-Link V3 – Kod formatı: HEX – Script: flash_stm32.cmd".

Bu tanımlar, üretim hattında kullanılan yazılım araçlarının doğru versiyonlarla çalışmasını sağlar. Eksik tanımlama, programlama süresinde tutarsızlık, doğrulama hataları veya yanlış sürüm yüklemesi gibi ciddi üretim hatalarına yol açabilir. Ayrıca her bileşen için pinout ve konektör tipi (SWD, UART, SPI, vb.) montaj çiziminde gösterilmelidir.

Firmware veya konfigürasyon değişikliklerinde karışıklık yaşanmaması için her programlanabilir bileşen için checksum, CRC değeri veya versiyon numarası tanımlanmalıdır. Bu bilgi, programlama sonrası otomatik doğrulama (post-flash verification) adımında kontrol edilir.

Örnek:

"Firmware v1.02, CRC32: 0x4F23B17C".

Checksum veya versiyon bilgisi hem test yazılımı hem üretim raporuna otomatik olarak kaydedilmelidir. Bu uygulama, test sonuçlarının doğru yazılım sürümüyle eşleşmesini ve geri izlenebilirlik (traceability) ilkesinin korunmasını sağlar.

Üretim öncesi her bileşenin fiyat ve stok durumu, güncel tedarikçi verileri üzerinden kontrol edilmelidir. Toplu üretim planlaması aşamasında, fiyat analizleri yalnızca birim maliyet üzerinden değil, sipariş miktarı (MOQ), nakliye, vergiler ve kur etkisi dâhil edilerek yapılmalıdır. Ayrıca bileşenlerin uzun vadede ekonomik ve sürdürülebilir tedarik koşullarına sahip olduğundan emin olunmalıdır. Bu kontrol, özellikle yüksek adetli üretimlerde maliyet dalgalanmalarını önlemek için kritik öneme sahiptir.

Tedarik süresi uzun olan (örneğin 8–12 hafta) parçalar, BOM üzerinde "kritik bileşen" olarak işaretlenmelidir.

Örnek not:

"Lead time: 10 hafta – kritik bileşen (erken sipariş gerekli)".

Bu bilgi, üretim planlamasında erken satın alma veya emniyet stoğu (safety stock) oluşturulmasını sağlar. Tedarik süresi, her üretici veya tedarikçi için farklılık gösterebileceğinden, güncel veriler satın alma sisteminde kayıtlı olmalıdır. Kritik parçalar için üretim takvimi bu süreye göre revize edilmelidir.

Stokta olmayan veya üretimi geciken bileşenler için elektriksel, mekanik ve mali uyumlu muadiller önceden belirlenmelidir. Alternatif parça seçimi yapılırken şu kriterler kontrol edilmelidir:

• Elektriksel eşdeğerlik (Voltaj, akım, tolerans, pinout),
• Mekanik uyumluluk (Paket tipi, pin aralığı, yönlendirme),
• Maliyet uyumluluğu (Fiyat farkı ±%10 aralığında olmalı).

Bu bilgiler, BOM'un "Alternate Part / Replacement" sütununda tanımlanmalıdır. Ayrıca, alternatif parça kullanım onayı mühendislik değişiklik formu (ECR) üzerinden belgelendirilmelidir.

Tüm bileşenlerin yaşam döngüsü (lifecycle) durumu kontrol edilmeli; EOL (End-of-Life) veya NRND (Not Recommended for New Design) durumundaki parçalar BOM'dan çıkarılmalıdır. Bu bilgi, üretici veya tedarikçinin PCN (Product Change Notification) raporları üzerinden doğrulanmalıdır. EOL durumundaki bileşenlerin yerine kullanılacak alternatifler, proje kayıtlarına eklenmelidir. Bu kontrol, ürünün uzun vadeli bakım ve üretim sürdürülebilirliği için kritik öneme sahiptir.

Her bileşen için mümkünse en az iki tedarik kaynağı belirlenmelidir.

Örneğin:

"Digi-Key + Mouser" veya "Arrow + Farnell".

Bu yaklaşım, tek tedarikçiye bağımlılığı azaltır ve acil durumlarda tedarik esnekliği sağlar. Ayrıca, fiyat karşılaştırmaları yalnızca anlık maliyet değil, lojistik güvenilirlik ve teslim süresi kriterlerine göre yapılmalıdır. Tedarikçi çeşitliliği, aynı zamanda ISO 9001 ve IPC-2612 gereksinimleri kapsamında kalite sisteminin bir parçası olarak kabul edilir.

Her BOM dokümanında, revizyon numarası, tarih ve hazırlayan kişi bilgileri yer almalıdır.

Örnek:

"BOM Rev. A – 2025-10-29 – Hazırlayan: G. Akkoyun".

Bu bilgiler, üretim sürecinde revizyon takibi ve versiyon kontrolü için zorunludur. Revizyon bilgisi eksik olduğunda, eski BOM versiyonlarının kullanılması üretim hatalarına yol açabilir. Tüm değişiklikler, Revision History tablosunda açıklama ve onay bilgisiyle birlikte listelenmelidir.

BOM'da her bileşen için datasheet bağlantısı (URL) veya sayfa referansı bulunmalıdır. Özellikle özel üretim, nadir veya kritik parametrelere sahip bileşenlerde bu bilgi şarttır. Bu uygulama, üretim mühendislerinin ve kalite kontrol ekiplerinin teknik özelliklere hızlı erişimini sağlar. Tüm bağlantılar, proje dosyalarıyla birlikte "Documentation" klasöründe arşivlenmelidir.

BOM verisi, yalnızca PDF veya yazılı formatta değil, dijital aktarılabilir biçimde hazırlanmalıdır. CSV, XLSX veya ERP/PLM uyumlu XML formatları tercih edilmelidir. Bu sayede üretim hattı, stok yönetimi veya satın alma yazılımlarına doğrudan aktarım yapılabilir. Format standardı proje genelinde tanımlanmalı ve "BOM Export Template" dokümanıyla uyumlu olmalıdır.

BOM üzerindeki RefDes (referans kodu) ve adet (quantity) değerleri, şematik ve PCB tasarımıyla tam uyumlu olmalıdır. CAD ortamında yapılan değişiklikler sonrası, güncel BOM otomatik olarak CAD yazılımından (örneğin Altium, KiCad) alınmalıdır. RefDes farkları, üretim sırasında eksik veya fazla montaj hatalarına neden olabilir. Tasarım–üretim tutarlılığı, sistemsel olarak "Design–BOM Consistency Check" adımıyla doğrulanmalıdır.

Her parçanın üretim yaşam döngüsü (Lifecycle Status) düzenli olarak takip edilmelidir:

• Active (Üretimi devam ediyor),
• NRND (Yeni tasarımlar için önerilmez),
• EOL (Üretimden kalkmış),
• Obsolete (Artık temin edilemez).

Ayrıca bileşenin kendi revizyon geçmişi (örneğin üretici güncellemesi veya paket değişikliği) proje dokümantasyonuna işlenmelidir. Bu bilgiler, ürünün uzun ömürlü üretim planlaması için temel oluşturur.

Kritik bileşenler için Approved Manufacturer List (AML) veya Approved Vendor List (AVL) hazırlanmalıdır. Bu listede, her bileşenin onaylı üretici(ler)i, MPN'leri ve alternatif tedarik kaynakları belirtilmelidir. AML / AVL dokümanları kalite yönetim sistemi içinde versiyon kontrollü olarak saklanmalıdır. Bu uygulama, tedarik zinciri risklerini minimize eder ve kalite denetimlerinde izlenebilirlik sağlar.

Ürünün Avrupa ve ABD regülasyonlarına uyumu için, Conflict Minerals, RoHS (Restriction of Hazardous Substances) ve REACH beyanları üreticiden temin edilmelidir. Bu belgeler, proje dokümantasyonuna eklenmeli ve tedarikçi değerlendirme dosyasında saklanmalıdır. Uyum belgelerinin eksikliği, ürünün ihracat veya sertifikasyon süreçlerinde gecikmeye neden olabilir.

BOM'da yer alan EOL (End of Life) veya NRND (Not Recommended for New Design) durumundaki parçalar için izleme planı oluşturulmalıdır. Bu plan, alternatif bileşen araştırma, stok rezervasyonu ve ön alım (last time buy) stratejilerini içermelidir. EOL izleme takvimi, üretim planlama yazılımında hatırlatıcı olarak tanımlanmalıdır.

Tüm bileşenler, tedarik riskine göre kritiklik seviyelerine ayrılmalıdır:

• A (Üretimi durursa tüm sistem etkilenir - örneğin MCU, özel sensör),
• B (Yüksek maliyetli veya uzun lead-time bileşen),
• C (Standart, kolay temin edilebilir bileşen).

Bu sınıflandırma, satın alma stratejilerini ve stok yönetimini optimize eder. Risk sınıflaması, tedarik planlama raporlarında ayrı sütun olarak yer almalıdır.

BOM verileri, yalnızca dosya bazlı değil, ERP (Enterprise Resource Planning) veya PLM (Product Lifecycle Management) sisteminde sürüm kontrollü olarak saklanmalıdır. Bu sayede her değişiklik, tarih, kullanıcı ve açıklama bilgisiyle izlenebilir hale gelir. Versiyon yönetimi; üretim, kalite ve tedarik ekipleri arasında tek kaynaklı bilgi paylaşımı (Single Source of Truth) sağlar. Bu kontrol, ISO 9001 ve IPC-2612 kalite yönetimi standartlarının da gereğidir.